Konijnen zijn geliefde huisdieren en worden vaak gekozen als eerste huisdier voor jonge dierenvrienden. Toch kan hun schattige uiterlijk en doorgaans vriendelijke persoonlijkheid soms misleidend zijn, want naast dit zachte en aaibare imago, hebben konijnen ook scherpe tanden waarmee ze hard kunnen bijten. Voor de eigenaar komt dit bijtgedrag vaak onverwacht en kan het lastig te verklaren zijn. Veelvuldig bijtgedrag is problematisch en kan ervoor zorgen dat er minder goed voor het konijn wordt gezorgd omdat men bang is voor een bijtwond of zelfs dat het konijn ongewenst wordt. In dit blog kijken we naar mogelijke redenen voor bijtgedrag bij konijnen en hoe je dit gedrag kunt begrijpen en wat je het beste kunt doen als je konijn bijt.
Konijn bijt uit angst of onzekerheid
Konijnen zijn van nature prooidieren en kunnen snel schrikken. Als ze zich bedreigd of onveilig voelen, kunnen ze bijten om zichzelf te verdedigen. Dit kan gebeuren als er plotselinge bewegingen zijn, harde geluiden of als ze benaderd worden door vreemden. In hun natuurlijke omgeving komt het gevaar vaak van boven, in de vorm van roofvogels. Wanneer jij je handen van bovenaf in het hok steekt kan een konijn dit is als een bedreiging ervaren en zijn tanden gebruiken om zich te verdedigen tegen gevaar. Vooral wanneer een konijn in het nauw wordt gedreven, en dus niet weg kan rennen, bijvoorbeeld in zijn verblijf, kan bijtgedrag voorkomen. Konijnen vinden het vaak niet prettig om opgepakt te worden en ook lang niet alle konijnen houden ervan om geaaid te worden. Hoe knuffelbaar ze er ook uitzien, konijnen zitten liever niet op je schoot.
Konijn bijt vanwege pijn of ongemak
Net als katten zijn konijnen meesters in het verbergen van pijn. In de natuur is het namelijk erg gevaarlijk om als zwak over te komen. Dan ben je immers een makkelijke prooi. Voor jou als eigenaar kan dit behoorlijk lastig zijn, omdat je dus niet snel in de gaten hebt dat je konijn iets mankeert. Bijtgedrag kan wel een signaal zijn dat je konijn ergens pijn heeft of zich niet prettig voelt. Als een konijn ergens pijn heeft door een verwonding of door ziekte, kan hij gaan bijten wanneer je hem op die plek aanraakt.
Konijn bijt om zijn territorium te verdedigen
Konijnen zijn dieren die territoriaal kunnen zijn als het om hun ruimte en hun bezittingen gaat. Dit territoriale gedrag wordt ook wel ‘hoknijd’ genoemd. Bij territoriaal gedrag denkt een konijn dat een bepaalde ruimte of een object van hem of haar is. Wanneer jij dan in die ruimte komt willen ze hun territorium verdedigen, en dat kunnen ze doen door te bijten. Dit komt vooral voor bij vrouwtjeskonijnen. Met name wanneer zij een klein verblijf of hok hebben kan jouw hand die het etensbakje wil pakken al gezien worden als een aanval op het territorium, wat dan met agressief gedrag beantwoord wordt.
Konijn bijt omdat het niet gewend is aan mensen
Hoewel konijnen door veel mensen als huisdier worden gehouden, zijn konijnen wilde dieren. Als een konijn niet vanaf jonge leeftijd tam gemaakt wordt en dus gewend is aan mensen, is het logisch dat het schrikt op het moment dat mensen te dichtbij komen of interactie zoeken. Als het konijn dan niet weg kan vluchten is de kans groot dat het gaat bijten.
Konijn bijt bij hormonale veranderingen
Geslachtsrijpe konijnen kunnen agressiever gedrag vertonen, vooral als ze niet zijn gecastreerd of gesteriliseerd. Hormonale schommelingen kunnen leiden tot territoriaal gedrag en conflicten met andere konijnen. Maar ook naar de eigenaar toe kunnen konijnen agressiever worden en bijtgedrag vertonen. Vrouwtjeskonijnen kunnen schijnzwanger worden en hebben dan onder invloed van hormonen een korter lontje. Daardoor kunnen ze plotseling gaan bijten, ook als ze dat normaal gesproken nooit doen.
Bijtgedrag voorkomen
Je kunt niet altijd voorkomen dat je konijn bijt. Toch zijn er wel dingen die je kunt doen om de kans kleiner te maken. Dat begint bij het begrijpen van konijnengedrag en het opbouwen van een goede band met je konijn. Dat laatste heb je niet in een paar dagen voor elkaar. Het is daarom belangrijk dat je daar de tijd voor neemt en geduldig bent. Vooral voor kinderen kan dit best lastig zijn. Zij hebben hier dus goede begeleiding in nodig.
Een goed begin is het halve werk!
Wordt een konijn het nieuwe huisdier? Dan is het belangrijk dat de eerste ervaringen goed zijn. Een konijn is een gevoelig dier dat snel gestrest kan zijn. De overgang naar zijn nieuwe thuis zal dan ook behoorlijk spannend voor hem zijn. Het beste kun je een konijn dan ook de eerste dagen met rust laten. Houdt hem natuurlijk wel goed in de gaten om te zien of het goed met hem gaat en zorg ervoor dat hij eet en drinkt. Maar laat het aanraken eerst achterwege.
Ga pas als het konijn een beetje gewend is aan zijn nieuwe omgeving rustig bij het hok of de ren zitten en praat rustig tegen het konijn. Als je dit steeds doet zal het konijn je stem en geur herkennen. Laat het konijn vooral naar jou toe komen, of lok hem met een lekker hapje. Laat het voorzichtig snuffelen en eventueel uit je hand eten. Pas als het konijn gewend is aan je aanwezigheid en ontspant kun je hem met langzame bewegingen voorzichtig eventjes aaien. Zorg er ook voor dat je konijn voldoende ruimte heeft zodat je de kans op territoriaal gedrag vermindert. Respecteer hun ruimte en maak geen onverwachte bewegingen of harde geluiden.
Een konijn goed optillen
Allereerst, de meeste konijnen vinden het niet prettig om opgetild te worden. Uiteraard is er altijd de uitzondering op de regel, maar dat zul je moeten onderzoeken. Evengoed zijn er altijd situaties waarin je een konijn wel moet optillen, bijvoorbeeld wanneer het naar de dierenarts moet of hij uit zijn verblijf moet. Om bijtgedrag te voorkomen is het slim om dit op de juiste manier te doen. Pak het konijn niet van bovenaf, maar benader het van voren. Houdt een hand tegen de borst van het konijn en schuif het andere onder de kont. Met je arm kun je het konijn dan ondersteunen. Zijn kop kan hij dan in je elleboog of onder je oksel duwen. Zet het konijn ook altijd zachtjes weer neer.
Een regelmatige gezondheidscheck
Omdat het bij een konijn moeilijk te zien is of het ziek is of pijn heeft, is het belangrijk dat je je konijn en zijn normale gedrag goed kent. Ook is het belangrijk dat je weet waar je op moet letten, zodat je de gezondheid van het konijn goed in de gaten kunt houden. Er zijn een aantal dingen waar je op moet letten. De ogen en oren horen schoon te zijn. De neus hoort droog en schoon te zijn. De konijnenkeutels horen stevig gevormd te zijn en het achterwerk schoon. Ook is het belangrijk dat je goed in de gaten houdt of de tanden van het konijn niet te lang worden en goed op elkaar aansluiten. Let ook op de gezondheid van de vacht. Die moet vol, zacht en schoon zijn. Net als de tanden groeien de nagels van een konijn ook door. Als deze niet op natuurlijke wijze afslijten is het laten knippen van de nagels belangrijk. Een konijn dat ziek is of pijn heeft kan bijtgedrag vertonen. Bijt je konijn zonder dat je daar de aanleiding voor kunt ontdekken, dan is een bezoekje aan de dierenarts een goed idee.
Het laten steriliseren of castreren van je konijn
Om bijtgedrag door hormonale veranderingen te voorkomen kun je ervoor kiezen om je konijn te laten castreren of te steriliseren. Bij vrouwtjeskonijnen voorkom je hiermee ook dat er baarmoederkanker of -ontsteking en melkkliertumoren ontstaan. Meer over het castreren of steriliseren van een konijn lees je hier.
Wanneer een konijn bijt, heb je de neiging om te schrikken en je hand terug te trekken, te roepen of zelfs het konijn een tik te geven. Bedenk dat het konijn niet bijt uit kwaadaardigheid, maar dat er vrijwel altijd een reden is waarom het konijn zich op deze manier gedraagt. Door het konijn te straffen met een tik leert het alleen maar dat jouw handen inderdaad een bedreiging vormen en zal hij het gedrag de volgende keer juist herhalen.