Je hebt misschien de rood-witte afzetlinten al gezien die als waarschuwing om de boomstammen geknoopt worden. Dat betekent dat je bij deze bomen extra moet opletten, want er zitten eikenprocessierupsen in. Deze harige rupsen zorgen in de lente- en zomermaanden voor overlast en klachten bij mensen, maar ook huisdieren kunnen er veel last van hebben.
Wat is een eikenprocessierups?
De eikenprocessierups is een harige rups die, zoals de naam al aangeeft, voorkomt in eikenbomen. Het is de larve van een nachtvlinder die eitjes legt in de toppen van de eikenbomen. Zo halverwege april tot begin mei komen deze eitjes uit. De rupsen voeden zich met de eikenbladeren in de bomen en krijgen na drie keer vervellen brandharen. Het zijn deze brandharen die bij mensen en dieren voor gezondheidsklachten kunnen zorgen. Elke volwassen eikenprocessierups heeft zo’n 700.000 brandharen die hij loslaat wanneer hij zich bedreigt voelt. De rupsen vormen vaak groepen en maken grote nesten in de bomen. Deze nesten lijken wel een beetje op een bol spinnen rag, witte wol of een witte nylon kous, en bestaan uit een spinsel van vervellingshuiden, uitwerpselen van de rupsen en brandhaartjes. Deze nesten zitten op de zijtakken in de kroon, maar ook lager op de stam. Omdat de lente dit jaar koud geweest is , is er met name in de maanden juli en augustus kans op klachten door de eikenprocessierups. Maar ook in de herfst- en wintermaanden kun je met de brandharen van de ‘jeukrups’ te maken krijgen, als er bij harde wind oude nesten uit de boom waaien.
Welke symptomen vertoont een dier dat in contact is gekomen met de eikenprocessierups?
De haren van de rupsen kunnen zich verspreiden door de wind en op die manier op mensen of dieren terecht komen. Hoewel alle dieren hier last van kunnen hebben, komen klachten het meest voor bij paarden en honden, en in mindere mate bij (buiten)katten. Met name honden zijn vaak slachtoffer omdat zij bij het uitlaten graag in de berm en aan boomstammen snuffelen, waar ze dus zomaar op een nest kunnen stuiten. Wanneer er contact is geweest met de brandharen van de eikenprocessierups kan je dit merken aan de volgende symptomen;
- jeuk; hevig wrijven met poten over snuit
- zwellingen aan tong en lippen of blaren in de bek
- ontsteking van het mondslijmvlies, kwijlen
- moeite met slikken
- braken
- ontstoken, rode ogen
- ademhalingsproblemen
- huidklachten, uitslag
- mogelijk lusteloos en koorts
- duizeligheid
Wanneer een dier met erg veel brandharen in contact is gekomen, met name in de bek, kan dit een dusdanig ernstige allergische reactie opwekken dat er een levensbedreigende situatie ontstaat.
Wat moet je doen als je huisdier in contact is gekomen met de eikenprocessierups?
Wanneer jouw huisdier in aanraking is gekomen met brandharen van de eikenprocessierups is je eerste instinctieve reactie misschien om de haren eraf te wrijven. Dit zal de klachten echter alleen maar verergeren. Verwijder de brandharen zo snel mogelijk door de bek en vacht goed te spoelen met lauw water, of met plakband, een kledingroller of pleisters. Let er bij het spoelen van de bek goed op dat je huisdier het water niet in de keel krijgt en niet opdrinkt. Bescherm hierbij je eigen huid tegen irritatie door handschoenen te dragen. Hou in de gaten of je huisdier allergische reacties krijgt en neem direct contact op met de dierenarts wanneer er sprake is van zwellingen, jeukklachten of ademhalingsmoeilijkheden, of als je je zorgen maakt.
De dierenarts kan je huisdier helpen door verzachtende zalf voor te schrijven die helpt tegen de jeuk, of pijnbestrijding toe te dienen.
Hoe kun je klachten door brandharen voorkomen?
Probeer alle contact met eikenprocessierupsen of hun brandharen te voorkomen. Blijf uit de buurt van besmette bomen; ga er niet onder zitten en laat je hond niet in het gras rondom de bomen lopen. Ontdek je een besmette boom die nog niet gemarkeerd is met een lint, probeer de rups dan niet zelf te bestrijden, maar maak een melding bij de gemeente. Probeer bij het uitlaten van je hond plekken met veel besmette bomen te vermijden in de periode dat de rups actief is, maar blijf ook daarna alert. Heb je een grote tuin met daarin meerdere eikenbomen? Dan doe je er goed aan om van je tuin een waar vogelparadijs te maken, bijvoorbeeld door meerdere nestkastjes op te hangen. De jonge vogels doen zich vervolgens tegoed aan de rupsen waardoor je aan natuurlijke bestrijding doet.