Heupdysplasie of HD bij honden staat voor slijtage aan de heupgewrichten ten gevolge van een ontwikkelingsstoornis aan de heupen. Heupdysplasie is vaak pijnlijk.
Bij een gezonde hond hoort de heupkom in een hoek van 45 graden te staan, zodat de heupkop goed in de kom valt en het bewegen soepel gaat. Als dit een aantal graden afwijkt vormt zich een andere hoek en beweegt de hond zijn heupen moeilijker. De kop past niet goed in de kom en kan er zelfs uitschieten.
De pijn ontstaat wanneer hierdoor het kapsel oprekt of scheurt (vaak bij jonge honden) of wanneer het gewricht gaat slijten (oudere honden). Binnen het gewricht raken de kop en de kom elkaar. Die plek raakt geïrriteerd en gaat pijn doen. Het gewricht slijt er ook nog eens extra door, dat we artrose noemen.
Gevolgen van heupdysplasie
Door de afwijkende stand van het heupgewricht en door het feit dat de delen ten opzichte van elkaar afwijkend bewegen, rekken de omliggende pezen en spieren op of raken overbelast. Ook dat zorgt voor irritatie, en gaat pijn doen. Een hond met pijn bij het lopen blijft liever liggen. Die wil nauwelijks nog een ommetje maken, laat staan een eind wandelen of rennen. Als een hond niet enthousiast reageert als hij aandacht krijgt en naar buiten mag, is dat geen goed teken.
Ten gevolge van heupdysplasie heeft de hond veelal ook moeite met opstaan. Het komt ook voor dat hij kreupel loopt. Kortom, de hond beweegt niet soepel. Er wordt ook wel gesproken van een hond die wat zwalkt met zijn achterlijf en -poten.
Wat veroorzaakt heupdysplasie
Heupdysplasie is voor bijna dertig procent erfelijk bepaald. Het is daarom belangrijk bij de aanschaf van een pup, zeker als het om een pup met een stamboom gaat, hierop te controleren. Honden die gevoelig zijn voor heupdysplasie zijn vooral de grotere honden. Denk aan de labradors, retrievers, Berner Sennenhonden, Leonbergers, New Foundlanders en verschillende herdershonden.
Als de hond een half jaar oud is, kan er onderzoek op HD worden gedaan. Dat bestaat uit een lichamelijk onderzoek en een röntgenonderzoek. Er is ook een PennHip onderzoek mogelijk.
PennHIP staat voor Pennsylvania HIP Improvement Program. Het is een onderzoek dat aan de universiteit van Pennsylvania is ontwikkeld. Bij een PennHIP onderzoek wordt niet gekeken of een hond HD heeft aan de hand van veranderingen aan de heupgewrichten, maar door te kijken of de hond te veel speling in de gewrichten heeft. Dat kan namelijk de reden zijn voor het later ontwikkelen van HD. Dat kan al bij jonge pups worden gemeten. De hond moet ervoor onder narcose en er worden een gewone heupfoto, een distractie- en een compressiefoto gemaakt. Hieruit volgt een meting met een waarde die aangeeft hoeveel kans er is op het ontwikkelen van HD. In het geval van een grotere kans kan er tijdig een behandeling plaatsvinden. Ook kan er op tijd een keuze worden gemaakt of de hond wel of niet geschikt is om bijvoorbeeld mee te sporten.
Welke behandelingen zijn er mogelijk bij heupdysplasie
Soms wordt gedacht dat een behandeling geen zin heeft omdat er toch niets aan te doen zou zijn, maar dat is niet waar. Als HD tijdig wordt ontdekt, kan het worden behandeld zodat er niet een onnodige slijtage ontstaat en de hond pijnloos kan bewegen.
Bij een gevoeligheid voor heupdysplasie is het volgende belangrijk:
- Leer de hond op jonge leeftijd gezond te bewegen zonder dat de heupen overbelast raken.
- Let erop dat de hond, zeker als pup, niet onnodig trappen loopt of hoog springt.
- Voorkom overgewicht, want dat werkt gewrichtsproblemen in de hand.
- Geef een hond voldoende rust.
- Zorg ervoor dat de hond de juiste voeding krijgt voor een gezonde spieropbouw. Een juiste voeding is ook belangrijk om te groeien en om klachten van spieren en gewrichten tegen te gaan. Ook als er al sprake is van artrose, is voeding essentieel.
Is er heupdysplasie geconstateerd dan is het volgende mogelijk:
- De hond kan worden behandeld met medicatie (ontstekingsremmers) om stijfheid en pijn tegen te gaan.
- In een enkel geval kan een operatie een optie zijn. Afhankelijk van de leeftijd van de hond en de mate waarin HD zich voordoet worden een kanteling, prothese of het wegnemen van het heupkop, -hals en gewrichtskapsel overwogen.
- Bij heupdysplasie kan vooral een oudere hond hond veel baat hebben bij een baas die hem regelmatig ontziet. Neem de hond bijvoorbeeld vaker mee in een hondenkar in plaats van hem naast de fiets te laten rennen. Laat een hond met heupproblemen ook niet uit de auto springen maar wen hem eraan dat hij via een loopplank uit de achterbak stapt. Verder is kou en een harde ondergrond niet goed voor spieren en gewrichten. Zorg voor een comfortabele plek in huis waar hij ontspannen kan liggen en laat hem bij kou niet te lang buiten of trek hem een ‘jas’ aan. Fysiotherapie kan een hond ook helpen om soepel en mobiel te blijven.