Agressie komt regelmatig voor bij katten. Zowel tussen katten onderling als tegen de katteneigenaar. Hoe agressie eruit ziet en waar het door wordt veroorzaakt kan verschillend zijn. Als eigenaar kan het best schrikken zijn wanneer een kat ineens agressief is of wanneer katten vechten. Maar is het normaal? En kan of moet je er iets mee doen?
Hoe herken je agressie bij een kat?
Het is niet altijd even makkelijk om agressie bij een kat te herkennen. Sommige vormen van agressie zijn natuurlijk overduidelijk. Een stel ruziënde katten kan een oorverdovend kabaal maken, zelfs als ze elkaar nog met geen poot hebben aangeraakt. En als ze elkaar letterlijk in de haren vliegen, dan zie je de plukken haar rondvliegen. Maar voordat de bom barst gaat er al agressief gedrag aan vooraf dat minder opvallend is. Denk hierbij aan de langdurige staarwedstrijden die katten met elkaar kunnen hebben. Aan de lichaamstaal van een kat kun je zien hoe de kat zich voelt. Een ontspannen kat loopt rond met een opgeheven staart, geeft kopjes en knijpt met zijn ogen. Maar heeft hij zijn oren plat of de kop, de staart strak naar achter of beneden en grote ogen? Of is zijn staart juist helemaal dik? Dan vertoont je kat agressief gedrag. Hierbij kan een kat ook blazen, grommen of zelfs krijsen en sissen. Dan is het belangrijk om op te passen want hierna volgt vaak het slaan met de poot waarbij ze soms met hun nagels proberen te krabben of zelfs bijten.
Agressie onder katten
Hoewel katten zich soms ook groeperen, zoals je bijvoorbeeld wel ziet bij zwerfkatten, zijn het solitaire dieren. Ze hebben hun eigen leefgebieden en vooral katers willen hun eigen territorium graag verdedigen. Over het algemeen zijn katten echter vrij conflict vermijdend. Ze gaan elkaar liever uit de weg dan elkaar in de haren te vliegen. Katten doen dit binnenshuis met andere katten, ieder heeft zijn eigen plekje op te liggen of een eigen moment om te eten. Maar ook buitenshuis gelden deze ongeschreven regels. Toch gaat dit soms mis en houdt een van de katten zich niet aan deze regels en betreedt het territorium van een andere kat. Het gevolg kan dan een flinke katten ruzie zijn met een hoop agressie. Hoewel het vaak meer lawaai is dan iets anders, kan het ook echt op vechten uitlopen, waarbij katten elkaar verwonden. Buitenkatten die erg territoriaal zijn lopen dan ook een groter risico om door zo’n gevecht een abces te krijgen, door ontstoken wonden. Door een kater te castreren verminder je de kans dat hij in het territorium van een andere terechtkomt op zoek naar een poes, en is de kans dat hij in een kattengevecht terechtkomt ook kleiner.
Agressie bij katten in huis
Ook katten die samenleven kunnen plotseling agressief gedrag naar elkaar vertonen. Dit kan gebeuren als er iets verandert in de samenstelling in huis, bijvoorbeeld als er een nieuw huisdier bij komt, maar soms is het ook niet te achterhalen waar het door komt. Soms kan agressie ineens de kop opsteken als een van de katten ziek wordt omdat de verhoudingen dan ineens anders komen te liggen. Zo snel als agressie de kop kan opsteken, zo snel is het soms ook weer voorbij. In sommige gevallen kan het erg lastig zijn om een oplossing te vinden. Contact met de dierenarts om te achterhalen of de agressie wellicht een fysieke oorzaak heeft kan dan verstandig zijn.
Agressie bij pijn
Wanneer een kat ergens pijn heeft kan hij ook agressief gedrag vertonen. Bijvoorbeeld wanneer je de kat probeert aan te raken, of zelfs wanneer je alleen maar in de buurt komt. Als een kat uit het niets ineens agressief reageert, is het altijd verstandig om eens een bezoek aan de dierenarts te brengen om een fysieke oorzaak uit te sluiten. Ook een kat die ziek is kan agressie vertonen. Je doet hem dan geen pijn met een aanraking, maar omdat hij zich niet goed voelt heeft hij een verminderde tolerantie voor prikkels zoals aaien of kinderen die druk doen in zijn buurt. Een kat die normaal altijd lief is, maar ineens erg chagrijnig zou dus weleens ziek kunnen zijn.
Agressie bij het aaien
Een andere veel voorkomende vorm van agressie bij katten wordt aaiagressie genoemd. Omdat dit gedrag zo specifiek voorkomt tijdens het aaien van een kat. Katten zijn eigengereide beesten, dat maakt ze geliefd bij veel mensen, maar soms ook wat onvoorspelbaar. Sommige katten vinden het dan wel fijn om geaaid te worden. Maar dan wel precies op een bepaalde manier en niet anders, en ook niet te lang. Bij katten die aaiagressie vertonen kun je deze agressie als je goed oplet ook wel zien aankomen. Vaak verandert de lichaamstaal van de kat al voordat hij agressief wordt. Zie je dit gebeuren, dan kun je de kat maar beter niet meer aanraken. Vooral wanneer jonge kinderen de kat aaien is het belangrijk dat je dit in de gaten houdt en ze leert te kijken naar de lichaamstaal. Oren die naar achteren gaan of een zwiepende staart zijn duidelijke signalen dat de kat er genoeg van heeft.
Agressie in het spel
Agressie is niet altijd wenselijk en kan een teken zijn dat er iets mis is. Maar agressie kan ook een heel nuttig en duidelijk doel hebben. Een voorbeeld daarvan is spelagressie. Hierbij laat een kat agressief gedrag zien naar andere katten, huisdieren of mensen tijdens het spelen. Net als bij mensen oefenen katten tijdens het spel allerlei dingen die ze instinctief moeten leren. Daarbij kun je denken aan het vangen van een prooi, maar ook het vechten met soortgenoten om hun territorium te verdedigen. Vooral jonge kittens kunnen daarbij over elkaar heen buitelen en elkaar hevig trappen met de achterpoten. Dit kan er al best heftig uitzien, maar vaak houden ze hierbij de nagels ingetrokken en bijten ze niet echt hard. Deze spelagressie hoef je als katteneigenaar dus helemaal niet in te dammen. Vooral wanneer je maar een jonge kat in huis hebt kun je hem helpen door met hem te spelen. Daarbij is het wel belangrijk dat het bij spelen blijft, dus wanneer de kat wel zijn nagels gebruikt en te hard bijt is het goed om te stoppen. Speeltjes kunnen hierbij handig zijn, omdat je daarmee voorkomt dat de kat aanleert je handen en voeten aan te vallen.
Wanneer naar de dierenarts?
Zoals je hebt kunnen lezen zijn er verschillende vormen van agressie bij katten. Agressief gedrag kan heel normaal zijn en hoeft niet problematisch te zijn. Maar wanneer agressief gedrag wel een probleem geeft, of je vermoedt dat er meer aan de hand is, dan kun je altijd contact opnemen met de dierenarts om de kat eens te laten onderzoeken. Als een fysieke oorzaak uitgesloten is en het lukt zelf niet om de oorzaak van het agressieve gedrag te achterhalen dan kan een gedragstherapeut mogelijk advies geven om de situatie te verbeteren.